ΕΙΣΗΓΗΣΗ

 3ο  ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΨΥΧΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ  ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ


ΕΙΣΗΓΗΣΗ


ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣ  – ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ


Η ψυχική -διανοητική διαταραχή   απασχολεί κατ΄αρχάς τους  ειδικούς ψυχικής υγείας  που είναι επιφορτισμένοι με την νοσηλεία-θεραπεία των παθόντων όμως είναι μία κατάσταση που απασχολεί και την νομική επιστήμη .


Η ψυχική-διανοητική υγεία τίθεται  κατ΄αρχάς  από το δικαιϊκό μας σύστημα   ώς προυπόθεση  για την εγκυρότητα- νομιμότητα των ενεργειών-συναλλαγών [δικαιοπραξιών]  του φυσικού προσώπου.

Επομένως  υπάρχει  ένα πλέγμα διατάξεων  στο αστικό δίκαιο που  αφορά  στα πάσχοντα  ψυχικώς και διανοητικώς άτομα  και που αποσκοπούν  στην προστασία των  ίδιων των πασχόντων  και των συναλλασσομένων  μ΄αυτούς.

Την προστασία δε αυτή επιτυγχάνει με τον περιορισμό-ελεγχο  της ελευθερίας  συναλλαγών των πασχόντων.

Η προστασία αυτή με τον περιορισμό-έλεγχο των συναλλαγών  των ψυχικώς πασχόντων επιτυγχάνεται με τον θεσμό της δικαστικής συμπαράστασης [1666 επ. ΑΚ].

Δηλαδή τα πάσχοντα από ψυχική-διανοητική  ασθένεια άτομα ,κατόπιν αιτήσεως μέλους της οικογενείας η του Εισαγγελέα  η αυτεπάγγελτα από δικαστήριο  τίθεται υπό την φροντίδα και εποπτεία ενός ατόμου που διορίζεται από το δικαστήριο [δικαστικός συμπαραστάτης] και του οποίου τις ενέργειες επίσης  ελέγχει και εποπτεύει άλλο όργανο , το εποπτικό συμβούλιο που διορίζεται με την ίδια απόφαση , αποτελούμενο από συγγενείς αλλά με δυνατότητα διορισμού και μέλους της κοινωνικής υπηρεσίας.




Η διάταξη [1666] προβλέπει την στερητική  και την επικουρική  δικαστική συμπαράσταση ανάλογα αν ο πάσχων από ψυχική-διανοητική διαταραχή τελεί σε καθολική η μερική αδυναμία  «να φροντίζει  μόνος για τις υποθέσεις του».
Στην στερητική  ο πάσχων  εκπροσωπείται στις συναλλαγές του  από τον δικαστικό συμπαραστάτη και δεν μπορεί να συναλλάσσεται αυτοπρόσωπα . Μπορεί να κρίνεται   ανίκανος για όλες [πλήρη στερητική]  η για ορισμένες δικαιοπραξίες [μερική στερητική] [1676]  .
Στην επικουρική ο πάσχων  συναλλάσσεται με την συναίνεση του συμπαραστάτη  και άν η συναίνεση απαιτείται για όλες τις δικαιοπραξίες έχουμε [πλήρη επικουρική ] η για ορισμένες [μερική  επικουρική].

Δηλαδή από το βαθμό  και το είδος της διαταραχής εξαρτάται και  η μορφή  της δικαστικής συμπαράστασης που  θα αποφασίσει το δικαστήριο.

Επίσης προβλέπεται δυνατότητα [αρθρο  1679] να αποφασίσει το δικαστήριο ενα συνδυασμό των δύο μορφών  της στερητικής  και της επικουρικής .

ΕΚΘΕΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ [1674 ΑΚ]

Τίθεται ως προαπαιτούμενο με την ως άνω διάταξη  η συνεκτίμηση της ΕΚΘΕΣΗΣ  της αρμόδιας Κοινωνικής Υπηρεσίας  για την αναγκαιότητας της δικαστικής συμπαράστασης και την καταλληλότητα του δικαστικού συμπαραστάτη.

Ο θεσμός των ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ως θεσμών που συνδράμουν τα δικαστήρια σε υποθέσεις  οικογενειακές εισήχθη με τον νόμο 2447/1996 [αρθρο 38 που προέβλεπε επί λέξει:

«...στάδιο υποχρεωτικής προδικασίας
που περιλαμβάνει: α) την έρευνα, από όργανα της αρμόδιας κοινωνικής
υπηρεσίας, των συνθηκών διαβίωσης του ανηλίκου και την υποβολή στο
δικαστήριο, έως την ημέρα της συζήτησης, σχετικής αναλυτικής έκθεσης η
οποία, στις περιπτώσεις όπου φέρεται στο δικόγραφο της αγωγής ότι ο
ένας από τους γονείς ή το ανήλικο τέκνο παρουσιάζει ψυχικά προβλήματα,
θα πρέπει να συνοδεύεται και από ψυχιατρική έκθεση και β) την απόπειρα
του δικαστή του μονομελούς δικαστηρίου και, αν πρόκειται για πολυμελές
δικαστήριο, του προέδρου του, μέσα σε χρονικό διάστημα των οκτώ ημερών
που προηγείται της συζήτησης της αγωγής στο ακροατήριο, να επιλύσει
συμβιβαστικά τη διαφορά, ύστερα από ακρόαση του τέκνου, των διαδίκων
και των πληρεξουσίων τους. Οι προυποθέσεις των προηγούμενων εδαφίων
τάσσονται με την ποινή του απαραδέκτου.


Το στάδιο αυτό αφορούσε βεβαίως κατ΄αρχήν στις διαφορές επιμέλειας-επικοινωνίας όμως κατ΄αναλογία είχε εφαρμογή στην υιοθεσία ,στην επιτροπεία και στην δικαστική συμπαράσταση με σειρά διατάξεων του ΑΚ και του Κ.Πολ.Δ.

Ηταν πραγματικά μία πρωτοπόρα κοινωνική ρύθμιση διότι κατ άρχάς αναδείκνυε την ανάγκη της πλαισίωσης και της υποβοήθησης της νομικής επιστήμης  από τους ειδικούς της ψυχικής υγείας   και εξασφάλιζε σε μεγάλο βαθμό την την ορθότητα  της δικαστικής διάγνωσης  των σχετικών υποθέσεων.

Μετά την ψήφιση του νόμου 2521/1997 [άρθρο 19] όμως η υποχρεωτική αυτή προδικασία καταργήθηκε και έκτοτε υπάρχει μεγάλο κενό στην εκδίκαση όλων των σχετικών υποθέσεων .
Συγκεκριμένα με το άρθρο 19 του Νόμου 2521/1997 ορίσθηκε ότι:

«....4. Τα οριζόμενα στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 1646 του Αστικού
Κώδικα και στην τρίτη παράγραφο του άρ8ρου 796 του Κώδικα Πολιτικής
Δικονομίας ισχύουν και στις περιπτώσεις της τρίτης παραγράφου του
άρθρου 1533, του τρίτου εδαφίου του άρθρου 1664 και του άρθρου 1674 του
Αστικού Κώδικα, καθώς και στην περίπτωση του πρώτου εδαφίου της
δεύτερης παραγράφου του άρθρου 681Γ του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Στις περιπτώσεις αυτές, καθώς και όπου αλλού ο νόμος απαιτεί την
υποβολή στο δικαστήριο και την υποχρεωτική συνεκτίμηση από αυτά έκθεσης
της κοινωνικής υπηρεσίας, αν η έκθεση αυτή δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα, το
δικαστήριο δικάζει χωρίς έκθεση. Τα οριζόμενα στη δεύτερη παράγραφο του
άρθρου 796 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας έχρυν εφαρμογή εκτός από τις
περιπτώσεις της επιτροπείας ανηλίκου και όπου αλλού, στο ως άνω σχέδιο
νόμου που κυρώθηκε ως Κώδικας με το ν.2447/1996,προβλέπεται
αυτεπάγγελτη δράση του δικαστηρίου.


Στόν νέο  ΚΠολΔ έχει απαλειφθεί εντελώς στις οικογενειακές διαφορές  και κατ΄αναλογία και στην δικαστική συμπαράσταση  η ανάγκη  σύνταξης  Εκθεσης από την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία.


Η Εκθεση της αρμοδιας κοινωνικής υπηρεσίας  όμως  ήταν   ασφαλιστική δικλείδα για την  ορθή δικαστική κρίση των σχετικών υποθέσεων , δηλαδή έξω και πέρα από τις τυχόν προσωπικές αντιδικίες των εμπλεκομένων.

Ηταν αναγκαία  διότι οι οικογενειακές υποθέσεις  πρέπει να έχουν ειδικό δικαστικό χειρισμό αφού δεν αφορούν μόνο σε οικονομικά συμφέροντα αλλά αφορούν στον πυρήνα της ανθρώπινης υπόστασης που είναι η ψυχική διανοητική υγεία του.

Επομένως οι ΕΚΘΕΣΕΙΣ [κοινωνικές και ψυχιατρικές] των αρμοδίων κοινωνικών υπηρεσιών θα πρέπει να θεσμοθετηθούν και πάλι ως προαπαιτούμενο για την εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων και την αποτελεσματική προστασία των πασχόντων που τίθενται υπό δικαστική συμπαράσταση.

ΜΑΡΙΑ ΝΤΟΥΜΑ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΔΣΑ



Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ